Menu Zamknij

Kategoria: W kilku zdaniach

Zgiń, przepadnij

Olga Rudnicka – Zgiń, przepadnij

Trzydziestoletnia Tekla Nuszka święcie wierzy, że ma pecha. W wyniku zbiegu niefortunnych zdarzeń – a może fatum – opuszcza rodzinną wieś i przeprowadza się do miasta. Tu jednak nieszczęścia nadal nie chcą jej opuścić. Rudnicka znana jest jako autorka komedii kryminalnych – do takiego też gatunku można zakwalifikować Zgiń, przepadnij. Sęk w tym, że nie jest to ani komedia – bo za mało tu humoru wyższych lotów, to jest bardziej wysublimowanego niż naśmiewanie się z nazwisk bohaterów – ani kryminał, intryga jest bowiem prosta jak drut i jasna od pierwszych stron. (Słowem wyjaśnienia: nie chodzi o to, że czytelnik domyśla się biegu wydarzeń. Autorka po prostu wykłada mu całą fabułę w kilku pierwszych rozdziałach).

Okupowanej Warszawy dzień powszedni

Tomasz Szarota – Okupowanej Warszawy dzień powszedni

Klasyczna książka Tomasza Szaroty, która doczekała się aż czterech wydań. Nie bez powodu: autor wykonał iście benedyktyńską pracę, by na podstawie dokumentów, opracowań i wspomnień zrekonstruować bez mała każdy aspekt życia w okupowanej stolicy – zarówno z perspektywy naszych rodaków, jak również Niemców. Dzięki temu czytelnik otrzymuje potężne kompendium wiedzy na temat jedzenia, ubioru, transportu, kultury, pracy, handlu, przestępczości etc. W odróżnieniu do poprzednich wydań (trzecie ukazało się w roku 1988), Szarota opisał reakcje na wieść o zbrodni w Katyniu, co rzecz jasna nie było możliwe w czasach ustroju słusznie minionego.

Chamowo

Miron Białoszewski – Chamowo

Pod tytułem Chamowo skrywa się dziennik (albo właściwie coś w rodzaju dziennika), jaki Białoszewski prowadził przez pewien czas w latach 70., po zamieszkaniu w jednym z warszawskich bloków, tzw. mrówkowcu, któremu zresztą poświęcił kilka utworów (m.in. znany Ja stróż latarnik). Poeta zajął mieszkanie na najwyższym, jedenastym piętrze, skąd mógł obserwować otoczenie bliższe i dalsze. Szczególnie intrygujące okazuje się to pierwsze: prości robotnicy, chłopi, ale i inteligencja, słowem – obcy, zupełnie różni ludzie upchnięci nagle na ograniczonej powierzchni, którą muszą współdzielić. Oprócz opisu tego mimowolnego i nie zawsze zgodnego koegzystowania, Białoszewski przedstawia również siebie oraz swoje dziwactwa.

Eugeniusz Cękalski

Jolanta Lemann – Eugeniusz Cękalski

Biograficzna opowieść o jednym z najważniejszych twórców polskiego kina przedwojennego, znakomitym dokumentaliście i reżyserze wielu filmów krótkometrażowych. Autorka sięga do prac Cękalskiego, jego listów, a także wspomnień kolegów. Niestety, przedstawiony obraz daleki jest od kompletności. Nie wynika to jednak stąd, iż Lemann nie jest dociekliwa, lecz że bliższe obcowanie z Cękalskim daje wrażenie, iż jest to dobry rzemieślnik, lecz z pewnością nie artysta o szerokich horyzontach intelektualnych. Do tego cieniem na jego osiągnięciach kładzie się daleko posunięty serwilizm względem władzy ludowej, czego zresztą – ze względu na śmierć w stosunkowo młodym wieku – autor Jasnych łanów nie zdołał odpokutować.

Wspomnienia 1900–1939

Zbigniew Lohmann – Wspomnienia 1900–1939

Przedwojenny ziemianin, właściciel majątku Podlesie (dziś pogranicze województwa śląskiego i świętokrzyskiego), napisał dla potomnych książkę – wydaną pół wieku po jego śmierci – w której przedstawia prozę wiejskiego życia w początkach ubiegłego stulecia. Nie brak tu historii o trudach prowadzenia gospodarstwa, stosunkach społecznych, polowaniach, zabawach, nauce, wojnach – a także całej góry fascynujących anegdot.

Łowca

Ewa Żarska – Łowca. Sprawa Trynkiewicza

Tragicznie zmarła dziennikarka Telewizji Polsat przygotowała książkę poświęconą zbrodniom okrytego złą sławą pedofila i mordercy, nieżyjącego już Mariusza Trynkiewicza. Żarska sięga do kulisów sprawy, rozmawia z ludźmi zaangażowanymi w śledztwo, ale także z rodzinami ofiar, na których zbrodnie byłego nauczyciela odcisnęły trwałe piętno. Między wierszami autorka czyni interesujące sugestie, zignorowane przez organy ścigania, wskazujące między innymi, że piotrkowski przestępca mógł nie działać w pojedynkę.

Jeśli czytasz te słowa

Sian Price – Jeśli czytasz te słowa… Ostatnie listy żołnierzy z linii frontu

Na ten dziwacznie nazwany tom – tytuł na okładce nie zgadza się z tym na karcie tytułowej w środku – składają się listy wysyłane przez żołnierzy do rodzin na przestrzeni ostatnich dwustu lat. Samą korespondencję Price wybrała i przygotowała bardzo dobrze, wzbogacając ją o biografię, kontekst, a niekiedy także zdjęcia. Również syntetyczne spojrzenie z lotu ptaka na listy z poszczególnych okresów wypada względnie przekonywająco.

Reporter kryminalny

Krzysztof Kąkolewski – Reporter kryminalny. Książę oszustów

Zmarły przed kilku laty Krzysztof Kąkolewski to jeden z najbardziej znanych dziennikarzy kryminalnych czasów PRL. Reporter kryminalny. Książę oszustów stanowi wznowienie pierwszego zbioru jego autorstwa, wydanego pierwotnie w Wydawnictwie Iskry w roku 1959. Składa się nań kilkanaście historii o różnym ciężarze gatunkowym: opisujących zarówno zwykłe kradzieże, jak i poważniejsze zbrodnie – w tym morderstwa.

Było, minęło…

Stanisław Różewicz – Było, minęło… W kuchni i na salonach X muzy

Jeden z najlepszych polskich reżyserów – autor klasycznych, choć niekiedy zapomnianych już filmów jak Świadectwo urodzenia, Westerplatte czy Drzwi w murze – przedstawia w retrospektywie swoje artystyczne osiągnięcia. Różewicz wspomina nie tylko okoliczności realizacji swoich dzieł, ale również ludzi, którzy towarzyszyli mu w niełatwych czasach, gdy wyzwaniem stawało się zdobycie taśmy filmowej czy wyjazd za granicę w celu odebrania nagrody.

Lechoń. Rycerz i faun

Wojciech Wencel – Lechoń. Rycerz i faun

Kolejna – po książce Wierzyński. Sens ponad klęską – publikacja Wojciecha Wencla, w której autor przybliża losy Skamandrytów. Tym razem pod lupę bierze Jana Lechonia. O tym, że jest to postać tragiczna, świadczy zarówno wieloletnie poetyckie milczenie, jak i co najmniej dwie próby samobójcze (w tym jedna skuteczna). Autor przemierza wraz z twórcą Karmazynowego poematu ulice Warszawy w pierwszych latach XX wieku, następnie przenosi się do stolicy Francji, do Brazylii, a wreszcie – do Nowego Jorku.

×